Pierw­sze wzmianki o roz­woju gdań­skiego szpi­talnictwa pocho­dzą z okresu pano­wa­nia krzy­ża­ków, zakonu którego misją była opieka nad cho­rymi podróż­nymi na tere­nie Ziemi Świę­tej. Począt­kowo instytucje szpitalne zakła­dano przy kościo­łach. Najw­cze­śniej powstał czynny do 1382 r. Szpi­tal Świę­tego Ducha (1310-1311). Na prze­ło­mie XIV/XV w. powstały szpi­tale: Bożego Ciała (1351), św. Bar­bary (1387), św. Elż­biety (ok. 1393), znaj­du­jący się poza murami mia­sta laza­ret oraz szpi­tal dla mary­na­rzy przy kościele św. Jakuba na Mło­dym Mie­ście (1414).

W epoce nowo­żyt­nej działalność gdańskich instytucji podlegała procesom spe­cja­li­za­cji. W 1541 r. w Szpi­talu Świę­tej Elż­biety utwo­rzono wydzie­lony oddział dzie­cięcy. W 1549 r. powstał oddział dla umy­słowo cho­rych. Osoby cier­piące na zabu­rze­nia w całej Euro­pie zamy­kano wów­czas w wię­zie­niach, bądź – w wielu przypadkach – uzna­wano za opę­tane. W XVII w., w związku z zagro­że­niem epi­de­mią dżumy, na tere­nie Gdań­ska stwo­rzono dom dla zadżu­mio­nych.

Na przy­go­to­wa­nej przez dr hab. Adama Szar­szew­skiego oraz dr Pio­tra Palu­chow­skiego wysta­wie znaj­dzie się około 50 ory­gi­nal­nych eks­po­na­tów oraz ryciny, gra­fiki ilu­stra­cje i XIX-wieczne zdję­cia, które ilu­strują zwy­kły dzień grup spo­łecz­nych korzy­sta­ją­cych z usług szpi­tali gdań­skich. Wśród pre­zen­to­wa­nych zabyt­ków warto zwró­cić uwagę na przy­wi­lej króla Zyg­munta II Augu­sta z 1552 r. dla gdań­skiego sie­ro­cińca przy szpi­talu św. Elż­biety, a także liczne przed­sta­wie­nia gdań­skich szpi­tali z okresu nowo­żyt­no­ści (w for­mie ory­gi­na­łów i repro­duk­cji).

Na salach wystawowych zostanie zaprezentowany także wyjątkowy kartusz natrumienny ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Gdańsku odnaleziony w 2009 r. w kościele św. Jakuba. W przeciwieństwie do swoich odpowiedników można go przypisać konkretnej osobie – należał do mieszczanina gdańskiego Gotthilfa Bergemanna. Zabytek zawiera także inskrypcję informującą o żywocie zmarłego.

Wystawę można zwie­dzać do 29 marca 2020 z wyłą­cze­niem ponie­dział­ków, wtor­ków i dni świą­tecz­nych.

Wykonawca / Organizator:

Domu Uphagena

Lokalizacja:

Dom Uphagena – Muzeum Wnętrz Mieszczańskich
ul. Długa 12
80-827 Gdańsk